Câu 1/ Trang 20/ SGK Ngữ văn 9 Tập 1
Hãy nêu luận điểm và hệ thống luận cứ của văn bản
Trả lời
– Luận điểm của văn bản: Chiến tranh hạt nhân là một hiểm họa khủng khiếp đang đe dọa loài người và mọi sự sống trên trái đất, vì vậy đấu tranh cho hòa bình, ngăn chặn và xóa bỏ nguy cơ chiến tranh hạt nhân là nhiệm vụ cấp thiết của toàn nhân loại.
– Luận cứ của văn bản:
+ Kho vũ khí hạt nhân đang được tàng trữ có khả năng hủy diệt cả trái đất và các hành tinh khác trong hệ mặt trời.
+ Cuộc chạy đua vũ trang đã làm mất đi khả năng cải thiện đời sống cho hàng tỉ người.
+ Chiến tranh hạt nhân không chỉ đi ngược lại lí trí của loài người mà còn ngược lại với lí trí của tự nhiên, phản lại sự tiến hóa.
+ Vì vậy tất cả chúng ta phải có nhiệm vụ ngăn chặn cuộc chiến tranh hạt nhân, đấu tranh cho một thế giới hòa bình.
Câu 2/ Trang 20/ SGK Ngữ văn 9 Tập 1
Trong đoạn đầu văn bản, nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe dọa loài người và toàn bộ sự sống trên trái đất đã được tác giả chỉ ra rất cụ thể bằng cách lập luận như thế nào?
Trả lời
– Tác giả đã bắt đầu bài viết bằng việc xác định cụ thể thời gian (ngày 8-8-1986) và đưa ra số liệu cụ thể đầu đạn hạt nhân (50.000 đầu đạn hạt nhân) với một phép tính đơn giản (mỗi người, không trừ trẻ con đang ngồi trên 4 tấn thuốc nổ) để cho thấy sức tàn phá khủng khiếp của vũ khí hạt nhân.
– Để thấy rõ hơn sức tàn phá khủng khiếp của kho vũ khí hạt nhân, tác giả còn đưa ra những tính toán lí thuyết: có thể tiêu diệt tất cả các hành tinh xoay quanh hệ mặt trời, cộng thêm bốn hành tinh nữa, và phá hủy thế thăng bằng của hệ mặt trời.
– Hình ảnh so sánh: nguy cơ ghê gớm đó đang đè nặng lên chúng ta như thanh gươm Đa-mô-clet.
=> Cách vào đề trực tiếp với những chứng cứ cụ thể, mạnh mẽ và hình ảnh so sánh giàu liên tưởng đã thuyết phục người đọc, tạo được ấn tượng về tính chất hệ trọng của vấn đề.
Câu 3/ Trang 20/ SGK Ngữ văn 9 Tập 1
Sự tốn kém và tính chất vô lí của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân đã được tác giả chỉ ra bằng những chứng cứ nào?
Trả lời
– Cuộc chạy đua vũ trang chuẩn bị cho chiến tranh hạt nhân không chỉ tốn kèm mà còn làm cho tất cả chúng ta mất đi khả năng sống tốt đẹp hơn. Tác giả nêu ra hàng loạt số liệu so sánh giữa chi phí giúp con người và nhiều mặt y tế, giáo dục, lương thực với chi phí chế tạo vũ khí hạt nhân giết người khủng khiếp để chứng minh cho lập luận:
| Lĩnh vực | Chưa/ không muốn thực hiện | Đã/sẽ thực hiện |
|---|---|---|
| Trẻ em | • Cứu trợ y tế, giáo dục sơ đẳng, thực phẩm, nước uống cho 500 triệu trẻ em nghèo khổ: 100 tỉ đô la. | • Chi phí chế tạo 100 máy bay ném bom B-1B và gần 7000 tên lửa vượt đại châu trên 100 tỉ đô la. |
| Y tế | • Phòng bệnh và bảo vệ trong 14 năm hơn một tỉ người và cứu hơn 14 triệu trẻ em châu Phi khỏi bệnh sốt rét | • Đóng 10 chiếc tàu sân bay mang vũ khí hạt nhân. |
| Tiếp tế thực phẩm | • Giúp 575 triệu người thoát khỏi suy dinh dưỡng (năm 1985) • Số lượng nông cụ cần thiết cho các nước nghèo để họ có được thực phẩm trong 4 năm |
• Giá của 149 tên lửa MX Còn cao hơn • Giá của 27 tên lửa MX. |
| Giáo dục | • Xoá nạn mù chữ trên toàn thế giới | • Giá của 2 tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân. |
– Chiến tranh hạt nhân không những đi ngược lại lí trí con người mà còn đi ngược lại lí trí tự nhiên. Tác giả đưa ra những chứng cứ về cổ sinh học và địa chất học để chứng minh cho lập luận đã nêu:
+ Từ khi mới nhen nhúm sự sống trên Trái Đất: Trải qua 380 triệu năm, con bướm mới bay được; 180 triệu năm nữa, bông hồng mới nở.
+ Trải qua bốn kỉ địa chất: Con người mới hát được hay hơn chim và mới chết vì yêu.
=> Trong mỗi dẫn chứng, tác giả đã đưa ra sự so sánh cụ thể để làm nổi bật tính phi lí của chạy đua vũ trang. Những số liệu cụ thể trong mỗi sự so sánh tự nó có sức thuyết phục mạnh mẽ.
Câu 4/ Trang 20/ SGK Ngữ văn 9 Tập 1
Vì sao có thể nói: “Chiến tranh hạt nhân “không những đi ngược lại lí trí con người mà còn đi ngược lại cả lí trí tự nhiên nữa?” Em có suy nghĩ gì trước cảnh báo của nhà văn Mác-két về nguy cơ hủy diệt sự sống và nền văn minh trên trái đất một khi chiến tranh hạt nhân nổ ra?
Trả lời
– Chiến tranh hạt nhân đi ngược lại lí trí của con người bởi vì chiến tranh hạt nhân xảy ra, nó sẽ thiêu hủy toàn bộ thành quả mà loài người dày công xây dựng, sáng tạo nên. Nó cũng đi ngược lại lí trí của tự nhiên, bởi vì nó hủy diệt tự nhiên, đưa quá trình tiến hóa của tự nhiên trở lại điểm xuất phát.
=> Lời cảnh báo của Mác-két về mối hiểm hoạ hạt nhân đối với nhân loại, về sự tốn kém và phi lí của cuộc chạy đua vũ trang đi ngược lại lợi ích và sự phát triển của thế giới đã thức tỉnh mỗi người chúng ta. Cần phải hành động ngăn chặn nguy cơ chiến tranh, đấu tranh cho một thế giới hoà bình.
Câu 5*/ Trang 20/ SGK Ngữ văn 9 Tập 1
Theo em, vì sao văn bản này lại được đặt tên Đấu tranh cho một thế giới hòa bình?
Trả lời
Văn bản được đặt tên là: Đấu tranh cho một thế giới hòa bình, vì chủ đích của người viết không phải chỉ là chỉ ra mối đe dọa hạt nhân, mà muốn nhấn mạnh vào nhiệm vụ đấu tranh để ngăn chặn nguy cơ ấy. Nhan đề ấy thể hiện luận điểm cơ bản của bài văn, đồng thời như một khẩu hiệu, kêu gọi, hướng nhân loại tới một thái độ đấu tranh tích cực.
