I. Kiến thức cơ bản
a.Tác giả
- Vũ Trinh (1759-1818)
- Tự là Duy Chu, hiệu là Nguyên Hanh Lan Trì Ngư Giả.
- Quê: trấn Kinh Bắc (nay là tỉnh Bắc Ninh)
- Ông đỗ hương cống năm 17 tuổi, làm quan cuối thời Lê, đầu thời Nguyễn
b. Tác phẩm
– Xuất xứ: Trích từ tập “Lan trì kiến văn lục”
– Thể loại: Văn tự sự.
– Chủ đề
- Truyện sử dụng nghệ thuật nhân hóa chủ yếu qua câu chuyện về loài hổ, để nói chuyện con người
- Đề cao ân nghĩa trong cuộc sống hàng ngày.
– Bố cục
+/ Chia làm 2 phần (2 câu chuyện)
- Phần 1. Từ đầu … “mới sống qua được”: Bà đỡ Trần đỡ đẻ cho con hổ cái, sau đó hổ tặng bà mười lạng bạc để trả ơn
- Phần 2. Còn lại: Bác tiều giúp hổ khỏi bị hóc xương, sau đó hổ nhớ ơn mang súc vật tới nhà bác để cúng bác khi bác qua đời
c. Giá trị nội dung
– Biết hết lòng giúp đỡ những người hoạn nạn.
– Sống ân nghĩa, thuỷ chung, biết ơn người đã giúp đỡ mình.
d. Giá trị nghệ thuật
- Nhân hoá, mượn chuyện loài vật nói về loài người.
- Xây dựng tình huống truyện.
- Miêu tả nhân vật qua ngôn ngữ kể chuyện.
- Diễn biến cốt truyện sinh động, đơn giản, có tính hư cấu.
- Diễn tả đời sống nội tâm và hành động của con hổ như con người.
e. Ý nghĩa truyện
- Truyện đề cao giá trị nhân đạo, cách làm người: Con vật còn có nghĩa có tình, huống gì là con người.
II. Phân tích truyện
– Hình ảnh con Hổ với ân nhân
| Nội dung | Con hổ với bà đỡ Trần | Con hổ với bác tiều mỗ | ||
| Hoàn cảnh | Hổ cái sắp sinh con, hổ đực đi tìm bà đỡ | Hổ bị hóc xương | ||
| Thái độ, hành động | – Con hổ
–> Che chở, bảo vệ => Có tình với người thân
–> Có nghĩa với ân nhân |
– Bà đỡ Trần
–> Có lòng nhân từ, giàu tình thương |
– Con hổ
–> Tính mạng nguy hiểm
|
– Bác tiều mỗ
–> Hổ được cứu sống => Hành động dũng cảm, cao đẹp |
| Cách trả ơn | Biếu bà cục bạc |
|
||
| Ý nghĩa | Đền ơn một lần (vật chất) | Đền ơn mãi mãi (vật chất + tinh thần) | ||
