Câu 1/ Trang 83/ SGK Ngữ văn 9 Tập 1
Hãy tìm hiểu kết cấu của đoạn thơ và nhận xét kết cấu ấy có liên quan như thế nào với trình tự miêu tả nhân vật của tác giả.
Trả lời
– Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” có kết cấu 4 phần:
+ Phần một: 4 câu đầu: Giới thiệu khái quát về hai chị em Thúy Kiều.
+ Phần hai: 4 câu tiếp: Gợi tả vẻ đẹp của Thúy Vân.
+ Phần ba: 12 câu tiếp theo: Gợi tả vẻ đẹp nhan sắc và tài năng của Thúy Kiều.
+ Phần bốn: 4 câu cuối: Nhận xét chung về cuộc sống và phẩm hạnh của hai chị em.
– Nhận xét: Trình tự miêu tả các nhân vật theo kết cấu đoạn trích từ khái quát lên cụ thể, vừa chặt chẽ, vừa hợp lí, góp phần làm nổi bật vẻ đẹp chung và riêng của hai chị em Thúy Kiều.
Câu 2/ Trang 83/ SGK Ngữ văn 9 Tập 1
Những hình tượng nghệ thuật nào mang tính ước lệ khi gợi tả vẻ đẹp của Thúy Vân? Qua những hình tượng ấy, em cảm nhận Thúy Vân có nét riêng về nhan sắc và tính cách như thế nào?
Trả lời
– Để gợi tả vẻ đẹp của Thúy Vân, tác giả đã sử dụng các hình ảnh ước lệ: trăng, cười, ngọc, mây, tuyết.
– Nhận xét:
+ Thúy Vân mang vẻ đẹp đầy đặn, phúc hậu, quý phái, hài hòa trong khuôn khổ của xã hội phong kiến.
+ Từ bức chân dung ngoại hình của Thúy Vân ta phần nào ước đoán được tính cách rất trầm tĩnh, dịu dàng, đoan trang, phúc hậu.
=> Đó là hình mẫu lí tưởng của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Nó dự đoán một số phận, tương lai êm ấm và bình lặng đang chờ đón nàng.
Câu 3/ Trang 83/ SGK Ngữ văn 9 Tập 1
Khi gợi tả nhan sắc Thúy Kiều, tác giả đã sử dụng hình tượng nghệ thuật mang tính ước lệ, theo em, có những điểm nào giống và khác Thúy Vân?
Trả lời
– Giống: Đều lấy thiên nhiên làm chuẩn mực cái đẹp, cả hai chị em vẻ đẹp đều đạt mức hoàn mĩ.
– Khác:
+ Kiều không được tả từng đường nét khuôn mặt, nhưng lại đặc biệt gợi tả đôi mắt trong như nước mùa thu (Làn thu thủy…).
+ Vẻ đẹp của Kiều sắc sảo, mặn mà của một tuyệt thế giai nhân. Nếu vẻ đẹp của Vân khiến thiên nhiên “thua” – “nhường”, thì vẻ đẹp của Kiều lại khiến thiên nhiên phải “hờn” – “ghen”.
Câu 4/ Trang 83/ SGK Ngữ văn 9 Tập 1
Bên cạnh vẻ đẹp về hình thức, tác giả còn nhấn mạnh những vẻ đẹp nào ở Thúy Kiều? Những vẻ đẹp ấy cho thấy Thúy Kiều là người như thế nào?
Trả lời
– Bên cạnh vẻ đẹp hình thức, nhan sắc, tác giả còn nhấn mạnh vẻ đẹp tài năng, tâm hồn của Kiều.
– Nàng là người con gái đa tài, đủ cả cầm (đàn), kỳ (cờ), thi (thơ), hoạ (vẽ) và tài nào cũng đạt đến độ xuất chúng. Đặc biệt, tài đàn là sở trường của Kiều được Nguyễn Du tập trung miêu tả.
+ Tài đàn là năng khiếu, sở trường của nàng thì điêu luyện và vượt lên trên mọi người: “Làu bậc ngũ âm”, “ăn đứt hồ cầm”.
+ Không chỉ giỏi ca hát, chơi đàn, Kiều còn giỏi cả sáng tác. “Bạc mệnh” chính là khúc nhạc mà nàng đã sáng tác, khi cất lên thì khiến ai ai cũng xúc động.
– Miêu tả tài đàn là một cách mà Nguyễn Du tập trung gợi lên một thế giới tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, đa sầu, đa cảm của Thúy Kiều. Đặc biệt cung đàn “Bạc mệnh” như dự báo trước cuộc đời hồng nhan bạc mệnh, tài mệnh tương đố khó tránh khỏi của Kiều.
Câu 5* / Trang 83/ SGK Ngữ văn 9 Tập 1
Người ta thường nói: sắc đẹp của Thúy Vân “mây thua nước tóc tuyết nhường màu da”, còn sắc đẹp của Thúy Kiều “hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh” là sự dự báo số phận hai người. Theo em có đúng không? Tại sao lại như vậy?
(Để trả lời câu hỏi này, cần lưu ý sắc thái biểu cảm khác nhau của các từ thua, nhường khi nói về Thúy Vân với các từ ghen, hờn khi nói về Thúy Kiều.)
Trả lời
– Người ta thường nói: sắc đẹp của Thúy Vân “Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da”, còn sắc đẹp của Thúy Kiều “Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh” là dự báo số phận hai người là đúng.
– Vì:
+ “Mây thua” và “tuyết nhường” là thái độ của thiên nhiên, tạo hóa, hay đó còn là cả một xã hội phong kiến đối với Vân. Với vẻ đẹp phúc hậu, hài hòa trong khuôn khổ của xã hội phong kiến, thì dẫu cho Vân có đẹp hơn những cái đẹp nhất của thiên nhiên thì nàng vẫn được đón nhận, bao học và yêu thương. Nó dự đoán một số phận, tương lai êm ấm và bình lặng đang chờ đón nàng.
+ “Hoa ghen” và “liễu hờn” thể hiện thái độ của thiên nhiên trước vẻ đẹp của Kiều. Cái đẹp của Kiều không hài hòa mà vượt qua mọi khuôn khổ, chuẩn mực, phép tắc của tạo hóa, xã hội. Vì vậy khiến cho các vẻ đẹp khác phải ghen ghét, oán hận, đố kỵ và chứa đựng ý muốn trả thù. Nó dự báo về một tính cách, tâm hồn đa sầu, đa cảm, một số phận sóng gió.
Câu 6* / Trang 83/ SGK Ngữ văn 9 Tập 1
Trong hai bức chân dung Thúy Kiều và Thúy Vân, em thấy bức chân dung nào nổi bật hơn, vì sao?
(Gợi ý:
– So sánh số câu thơ tả Thúy Vân với số câu thơ tả Thúy Kiều.
– Những vẻ đẹp nào có ở Thúy Kiều mà không có ở Thúy Vân?
– Tại sao tác giả lại tả Thúy Vân trước, tả Thúy Kiều sau?)
Trả lời
– Nếu như miêu tả bức chân dung của Thúy Vân, Nguyễn Du chỉ dùng có bốn câu thì đến Thúy Kiều ông dùng đến mười hai câu. Chứng tỏ, tác giả đã ưu ái, dùng nhiều bút lực và sự yêu mến để làm nổi bật hơn cho nhân vật này.
– Nếu miêu tả Thúy Vân, tác giả chỉ tập trung đặc tả vẻ đẹp về ngoại hình, thì ở Thúy Kiều, Nguyễn Du còn tập trung miêu tả vẻ đẹp tài năng, tính cách và tâm hồn.
– Nghệ thuật đòn bẩy khi tác giả miêu tả nhân vật Thúy Vân trước như một tuyệt sắc giai nhân để làm nổi bật cho vẻ đẹp của Thúy Kiều.
 - Nguyễn Du. Câu 1,2,3,4,5,6 / Trang 83/ SGK Ngữ văn 9 Tập 1. hocnguvan.vn){kind=link}