Bộ Giáo dục và Đào tạo không giới hạn các tác phẩm Ngữ văn cho kì thi trung học phổ thông quốc gia năm 2020.
Thông tin lan truyền thất thiệt
Mạng xã hội Facebook đang lan truyền thông tin giới hạn 5 tác phẩm văn học không ra trong kì thi trung học phổ thông quốc gia năm nay, nhận được nhiều sự quan tâm và chia sẻ của cộng đồng mạng.
Theo chia sẻ, 5 tác phẩm không ra trong kì thi quốc gia là “Ai đã đặt tên cho dòng sông” (Hoàng Phủ Ngọc Tường); “Chiếc thuyền ngoài xa” (Nguyễn Minh châu); “Những đứa con trong gia đình” (Nguyễn Thi); “Đàn ghita của Lorca” (Thanh Thảo); “Nguyễn Đình Chiểu – ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc” (Phạm Văn Đồng).
Bên cạnh đó, thông tin chia sẻ cho biết, các tác phẩm khó ra trong kì thi quốc gia năm nay là: “Vợ nhặt” (Kim Lân); “Tây Tiến” (Quang Dũng).
Ngoài ra, thông tin này có lời khuyên nên ôn các tác phẩm còn lại và một số tác phẩm lớp 11 như: “Hai đứa trẻ” (Thạch Lam); “Chữ người tử tù” (Nguyễn Tuân); “Chí Phèo” (Nam Cao); “Vội vàng” (Xuân Diệu); “Tràng giang” (Huy Cận); “Đây thôn Vĩ Dạ” (Hàn Mặc Tử); “Từ ấy” (Tố Hữu).
Chúng tôi khẳng định, những thông tin được chia sẻ như trên là thất thiệt, không có cơ sở. Bởi năm nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo không công bố đề minh họa cho kì thi quốc gia. Học sinh dựa vào đề minh họa và đề chính thức của năm 2019 để ôn tập cho kì thi năm 2020.
Về tác phẩm văn học, “Những đứa con trong gia đình” (Nguyễn Thi), “Đàn ghita của Lorca” (Thanh Thảo) – đây là 2 bài đọc thêm của chương trình Giáo dục Thường xuyên, chương trình phổ thông được học chính khóa.
Tuy nhiên, đề thi quốc gia môn Ngữ văn được ra chung cho cả chương trình Giáo dục Thường xuyên và phổ thông nên 2 tác phẩm này học sinh chỉ cần nắm những nội dung cốt lõi cho biết.
Nhận định, các tác phẩm khó ra trong kì thi quốc gia năm nay như “Vợ nhặt” (Kim Lân); “Tây Tiến” (Quang Dũng) là hoàn toàn không sai lầm. Bởi, một số tác phẩm như “Đất Nước” (Nguyễn Khoa Điềm”, “Chiếc thuyền ngoài xa” (Nguyễn Minh Châu)… cũng thường xuyên được ra đề thi.
Học sinh không cần ôn các tác phẩm lớp 11, vì nội dung đề thi môn Ngữ văn năm 2019 và năm 2020 chỉ ra trong chương trình lớp 12.
Ôn thi môn Ngữ văn cần lưu ý những gì?
Thầy Nguyễn Việt Đức, giáo viên bậc trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí Minh, đưa ra lời khuyên và những kinh nghiệm cho việc ôn tập môn Ngữ văn như sau.
Thứ nhất, phần đọc – hiểu, học sinh dành thời gian giải quyết không quá 20 phút.
Lưu ý khi giải quyết đề: Bước 1, đọc câu hỏi, gạch chân từ khóa, chú ý câu yêu cầu nhiều vế; Bước 2, đọc văn bản, lần lượt trả lời; Bước 3, xác định phương án trả lời.
Cụ thể, câu 1 thường hỏi các nội dung như: thể thơ/tìm chi tiết/hình ảnh/từ ngữ trong văn bản… (năm 2020 hạn chế hỏi các câu kiến thức như phong cách ngôn ngữ, thao tác lập luận, phương thức biểu đạt…).
Câu 2, thường hỏi các nội dung như: tác dụng của biện pháp tu từ/ý nghĩa của từ/cụm từ/hình ảnh trong văn bản/tác dụng của một nhận định/dẫn chứng trong văn bản…
Hai câu hỏi này cần trả lời ngắn gọn, đúng trọng tâm, tránh diễn đạt dài dòng mất thời gian không đáng có.
Câu 3, đề yêu cầu mức độ thông hiểu, vì vậy câu hỏi sẽ khó hơn. Cần lý giải hợp lý, đảm bảo độ dài của câu trả lời (khoảng 3 dòng).
Câu 4, ở mức độ vận dụng, vì vậy câu sẽ có độ mở nhất định cho học sinh trả lời theo quan điểm cá nhân.
Tuy nhiên lập luận của các em phải mang tính thuyết phục, nên cộng hưởng với đề. Nêu quan điểm, thuyết phục, rõ ràng (lưu ý câu 4 phải đạt độ dài khoảng 4 dòng).
Thứ hai, phần Làm văn. Câu 1, nghị luận xã hội dành khoảng 20 đến 30 phút. Nhất định phải gạch ý ra giấy nháp rồi viết, không viết theo cảm tính, lan man.
Câu hỏi thường hướng đến hiện thực cuộc sống, mang tính tích cực, vì vậy hãy viết theo chiều hướng tích cực. Có thể sử dụng dẫn chứng nhưng không sa đà thành kể lể. Chú ý hình thức đoạn văn, không quá dài, không tách đoạn…
Câu 2, nghị luận văn học nên viết trong thời gian 70 đến 80 phút. Không học tủ, không học vẹt, hãy học hiểu.
Nên tập trung chú ý một số tác phẩm: Nhóm 1 (“Việt Bắc” – Tố Hữu, “Sóng” – Xuân Quỳnh, “Đất Nước” – Nguyễn Khoa Điềm);
Nhóm 2 (“Vợ chồng A Phủ” – Tô Hoài, “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” – Lưu Quang Vũ, “Người lái đò Sông Đà” – Nguyễn Tuân);
Nhóm 3 (“Rừng xà nu” – Nguyễn Trung Thành, “Tuyên ngôn độc lập” – Hồ Chí Minh). Nhóm 4 (“Chiếc thuyền ngoài xa” – Nguyễn Minh Châu, “Vợ nhặt” – Kim Lân…)
Đề thi chắc chắn không hỏi dạng đơn (đơn giản, một ý) mà sẽ có nhiều vế, có từ khóa (các dạng như nhận định, hai chi tiết, hình tượng, đoạn văn đoạn thơ… sau đó nhận xét hoặc rút ra một vấn đề phù hợp).
